De meeste mineralen die een koe niet direct nodig heeft, verlaten het lichaam ongebruikt. Alleen koeien kunnen niet alle overmaat aan mineralen zomaar uitscheiden. Koper is hiervan een mooi voorbeeld. Het teveel slaat een koe op in haar lever, met als doel om het hier te kunnen pakken, op momenten dat er te weinig koper in haar rantsoen zou zitten. Alleen is die voorziening vaak ruim voldoende en komt er vaak geen moment dat een koe genoodzaakt is deze voorraad aan te spreken. Dan ontstaat het risico van koperstapeling. GD-relatiebeheerder Arjan Pakkert vertelt er meer over.

Meer is niet altijd beter

Een oud Nedersaksische uitspraak is: As ’n klein bettie helpt, dan helpt völle ok! (Als een klein beetje helpt, dan helpt veel ook!) Een uitdrukking die zoiets impliceert als: Wees er niet te zuinig mee, gooi er maar een flinke scheut in, voeg maar royaal toe. We weten eigenlijk allang dat het niet zelden, zo simpel niet is.

De meeste mineralen die een koe niet direct nodig heeft, verlaten het lichaam ongebruikt. Jammer van het geld en niet wenselijk voor het milieu, maar verder vaak niet zo’n probleem. Alleen koeien kunnen niet alle overmaat aan mineralen zomaar uitscheiden. Koper is hiervan een mooi voorbeeld. Het teveel aan koper slaat een koe op in haar lever. Zo kan ze het hieruit ‘pakken’ op momenten dat er te weinig koper in haar rantsoen zou zitten. Alleen met onze huidige uitgebalanceerde rantsoenen  is de kopervoorziening van een koe eigenlijk in veel gevallen (ruim-)voldoende. Er komt dus vaak geen moment waarop de koe genoodzaakt is om de voorraad koper in haar lever aan te spreken.

Koperstapeling

De laatste jaren kwamen we meerdere gevallen tegen waarbij koeien minder goed functioneerden. Na een lange zoektocht bleek dat hun lever verzadigd was geraakt met koper, ook wel koperstapeling genoemd. Onderzoek van een stukje weefsel uit de lever is de enige nauwkeurige methode om te kunnen constateren of er sprake is van koperstapeling. Of een lever beschadigd is, kan ook met bloedonderzoek onderzocht worden.

De betreffende koeien, meestal meerdere koeien in een koppel, hadden vage klachten. Soms viel de melkproductie wat tegen. Ook werden vaak een verminderde weerstand na stress-momenten gezien, zoals bij hitte, overplaatsing, behandelingen et cetera.

Inmiddels heeft GD met verschillende veevoerleveranciers gesproken. Vaak voegden ze royaal koper toe aan mineralenmengsels. Puur uit goedheid, niet wetend of zich onvoldoende realiserend, dat overdaad wel degelijk schadelijk kan zijn. We weten dat niet alleen de hoeveelheid koper in een rantsoen van belang is. Ook de hoeveelheid ijzer, zwavel en molybdeen spelen een rol bij de opname van koper door de koe. Inmiddels zijn daarom waar nodig de berekeningstools uitgebreider ingezet en ook bepaalde mineralenmengsels aangepast.

Het is dan aan de veehouders om een rantsoen te verstrekken, zoals een veevoeradviseur het voorgerekend heeft. De koe gaat dan een gezondere toekomst tegemoet, met minder koper!