Bluetongue, ook blauwtong genoemd, is een virusziekte die voorkomt in grote delen van de wereld en vooral in streken met een tropisch en subtropisch klimaat. Bluetongue kenden we in Nederland slechts uit de schoolboekjes. Echter, op 17 augustus 2006 werd de ziekte voor het eerst definitief vastgesteld in Nederland. Bluetongue is een meldingsplichtige ziekte volgens artikel 15 van de Gezondheids- en Welzijnswet voor Dieren. Elke verdenking van de ziekte dient te worden gemeld bij de NVWA.
Direct naar:
Verschijnselen
In tegenstelling tot bij schapen, vallen de ziekteverschijnselen van bluetongue bij runderen doorgaans mee. De meeste runderen worden niet ziek van de infectie. Bij anderen beperken de verschijnselen zich tot koorts, ontstoken slijmvliezen van neus en bek, zweertjes aan de uier en zwelling van de kroonranden, waardoor kreupelheid kan ontstaan. Doorgaans knappen de dieren zonder veel problemen op.
Oorzaak
De veroorzaker van bluetongue is een orbivirus dat door culicoidesvliegjes wordt verspreid (incidenteel door andere stekende insecten en door het overspuiten van bloed via naalden). Het orbivirus is een RNA-virus waarvan 27 serotypen bekend zijn. Er is een type dat in Zwitserland alleen bij geiten is aangetoond = Toggenburgvirus). De verschillende serotypen veroorzaken allemaal ongeveer hetzelfde ziektebeeld, maar geven onderling geen aanleiding tot kruisimmuniteit.
Besmettingsroute
Het virus bevindt zich in het bloed en wordt overgebracht door bloedzuigende insecten. Met name de in schemering en nacht bijtende culicoides-soorten (in de volkmond knutten) zijn belangrijk.
Hoewel de knutten de belangrijkste overbrengers van bluetongue zijn, mogen ook andere bloedzuigende parasieten en besmette injectienaalden niet worden uitgesloten.
Na klinisch herstel is het virus nog + 60 dagen in het bloed aantoonbaar. Het virus kan in het rund mogelijk overwinteren tot het volgende seizoen, om daarna opnieuw via de knutten zijn weg te vinden naar nieuwe slachtoffers. Runderen worden daarom wel beschouwd als het reservoir van het bluetongue-virus. De uitbraken in de schapenhouderij beperken zich doorgaans tot enkele maanden per jaar (juni-november).
Schade
Door de milde ziekteverschijnselen zorgt bluetongue bij runderen doorgaans voor weinig directe schade. De meeste financiële schade ontstaat door vervoers- en exportbeperkingen. Bluetongue is namelijk een OIE-lijst-ziekte. Dit betekent dat een uitbraak van bluetongue directe gevolgen heeft voor de (internationale) handel in dieren en dierproducten.
Terug naar het begin van dit artikel
Meldingsplichtig
Bluetongue is een meldingsplichtige ziekte volgens artikel 15 van de Gezondheids- en Welzijnswet voor Dieren. Elke verdenking van de ziekte dient te worden gemeld bij de NVWA. De aanpak van besmette bedrijven wordt uitgevoerd volgens de dan geldende draaiboeken.
De klinische diagnose bluetongue wordt gesteld op basis van de verschijnselen. Sectie kan de bevinding ondersteunen. Verschillende tests kunnen de diagnose bevestigen. Ook kan in het laboratorium worden aangetoond welk virustype er in het spel is.
Het risico van besmetting met bluetongue hangt nauw samen met de activiteiten en de leefomstandigheden van de belangrijkste virusverspreider, de knut.
Zo neemt het risico van een bluetongue-besmetting toe:
- in de periode van eind mei tot eind oktober, als de volwassen knutten vliegen;
- tussen zonsondergang en zonsopgang (inclusief de schemering);
- in (de buurt van) een vochtige omgeving dat organisch materiaal bevat (plassen, poelen, langzaam stromend water), waar de knutten zich voortplanten.
Terug naar het begin van dit artikel
Bedrijf
Behandeling
Elke verdenking van bluetongue dient te worden gemeld bij NVWA. NVWA zorgt voor monstername zodat de infectie kan worden aangetoond of uitgesloten. Als een dier eenmaal is besmet, is behandeling niet mogelijk. Een behandeling van de symptomen, aangevuld met antibiotica tegen secundaire bacteriële infecties, kan het lijden wat verlichten.
Preventie
Wel kunnen veehouders maatregelen nemen om de kans op besmetting te verkleinen, door bijvoorbeeld de kans dat hun dieren in aanraking komen met de knutten, te verminderen. Dit kan door de dieren in de schemering en 's nachts op te stallen en door insecticiden te gebruiken. Vaccineren tegen de ziekte kan.
Bluetongue is een OIE-lijst ziekte. Dat betekent dat als u verschijnselen van deze ziekte ziet en uw dierenarts kan de ziekte niet uitsluiten, de ziekte gemeld moet worden bij de centrale meldkamer van nVWA (telefoon 045-546 31 188). Besmette dieren mogen op het bedrijf blijven, maar 60 dagen lang niet worden afgevoerd.
Landelijke bestrijding
Om bij een uitbraak het besmette gebied zo klein mogelijk te houden en te voorkomen dat er meer herkauwers worden besmet, stelt EZ zones in rond een besmet bedrijf.
Op de website van het ministerie van EZ staat de actuele regelgeving vermeld.
Terug naar het begin van dit artikel