Informatie over Brucella abortus

De bacterie Brucella abortus kan de gastheer op verschillende manieren infecteren. De besmetting via de bek wordt bij het rund als de meest aannemelijke weg beschouwd. Via het mondslijmvlies komen de kiemen in verschillende regionale lymfklieren terecht. Bij het ontstaan van een plaatselijke lymfeklierontsteking worden veel bacteriën gevormd, die zich via het bloed door het lichaam verplaatsen. Brucella abortus geeft de voorkeur aan plaatsen als de baarmoeder, het uier of de gewrichtskapsels. Bij jongere, niet-drachtige dieren kan de bacterie 'niet actief' in de lymfklieren aanwezig blijven. Indien een geïnfecteerd dier drachtig wordt, kan de infectie zich alsnog door het lichaam verspreiden en de baarmoeder infecteren. Bij een drachtig rund kunnen de kiemen vanaf vier weken na infectie worden geïsoleerd uit de baarmoeder. Vanuit de bloedbaan dringen de bacteriën de vruchtvliezen binnen en veroorzaken daar een ontsteking, met als gevolg het verwerpen van de vrucht. Indien geen abortus maar een normale geboorte optreedt, wordt de overdracht van Brucella abortus van moeder op kalf belangrijk geacht in verband met het ontwikkelen van dragerschap c.q. latente infecties. Deze dieren kunnen een groot probleem vormen bij de bestrijding van Brucella abortus. Deze op jonge leeftijd geïnfecteerde dieren zouden verantwoordelijk kunnen zijn voor onverwachte uitbraken zonder recente contacten met geïnfecteerde koppels of aankopen. De incubatieperiode is 1 week tot 6 à 7 maanden (meestal 1 tot 2 maanden) of zelfs langer in bepaalde omstandigheden.

Het grootste risico voor verspreiding is een besmet aborterend rund. Andere risicofactoren voor verspreiding van infectie zijn boerderijhonden, ingevroren biest, kuil van besmet land en (diepvries)sperma.

Uitscheiding van de kiem

Brucellose is een zoönose. Brucellose geeft bij de mens vaak een niet-specifiek klinisch beeld en een veelheid aan klachten. De tijd tussen besmetting en optreden van ziekteverschijnselen is wisselend (een à drie weken tot verscheidene maanden) en zeer moeilijk te bepalen. Het begin van de ziekte kan acuut (in veertig procent van de gevallen) of sluipend zijn. Algemene klachten zijn: koorts, malaise, vermoeidheid, koude rillingen, zweten, uitputting en vaak ook spier- en gewrichtspijn, hoofdpijn en gebrek aan eetlust. Gedurende twee tot drie weken treden koortsperioden op, afgewisseld met koortsvrije perioden. De ziekte kan mild verlopen, maar ook fataal zijn. De meeste patiënten herstellen tegenwoordig geheel na behandeling met antibiotica. Met name personen die in nauw contact komen met geïnfecteerde dieren, bijvoorbeeld slachthuispersoneel, lopen een verhoogd besmettingsrisico. Ook laboratoriumpersoneel dat met besmet materiaal in contact komt, loopt een risico. Bij klachten dienen de betreffende personen te worden doorverwezen naar de huisarts met een duidelijke anamnese.

De voorgeschreven werkinstructies ten aanzien van hygiëneregels bij bedrijfsbezoeken en persoonlijke beschermingsmiddelen dienen in acht genomen te worden. Om het risico van een besmetting te verkleinen is het belangrijk hygiënisch te werk te gaan bij contact met zieke dieren. Als men helpt bij de verlossing van een dood kalf of lam doet men er verstandig aan lange plastic handschoenen te dragen. Na contact is het van groot belang om de handen goed te wassen en te desinfecteren. Omdat de meeste abortusverwekkers een risico inhouden voor zwangere vrouwen, dienen zij extra voorzichtig te zijn. Maar ook consumptie van ongepasteuriseerde melk of melkproducten tijdens buitenlandse reizen is een risicofactor.

Iedere veehouder is verplicht om van runderen die meer dan drie weken te vroeg kalven, voor zover de dracht meer dan honderd dagen is gevorderd, en van runderen die verwerpen, een bloedmonster te laten nemen binnen 7 dagen door zijn/haar dierenarts (artikel 13 van de Regeling preventie, bestrijding en monitoring van besmettelijke dierziekten, zoönosen en TSE's). Zodra de houder ervan op de hoogte is gesteld dat de abortus blijkens het in het bedoelde onderzoek vermoedelijk aan brucellose te wijten is, geeft de houder terstond kennis van dit vermoeden aan de overheid. De practicus krijgt de kosten van visite en monstername vergoed door de GD. Het rund mag niet worden afgevoerd voordat de gunstige uitslag van het bloedonderzoek bekend is.

De NVWA is uitvoerder van de brucellabestrijding. Dit betreft zowel verdachte bedrijven als besmette bedrijven.