Mineralen zijn van groot belang voor de uiergezondheid, vruchtbaarheid en klauwgezondheid van uw dieren. Zowel tekorten als een overmaat aan mineralen kunnen de gezondheid schaden. Om uw koeien gezond te houden, de weerstand te optimaliseren en gezondheidsproblemen te voorkomen, is het belangrijk inzicht te krijgen in hoeveel mineralen de dieren via het rantsoen opnemen.

Via het bloedonderzoek Pakket Spoorelementen (heparineplasma) krijgt u inzicht in de selenium-, koper-, zink- en jodiumvoorziening van uw dieren.

De voordelen op een rij

• De vier belangrijkste mineralen meten via één bloedmonster per rund.
• Inzicht in de actuele opname, waardoor u snel bij kunt sturen.
• Inzicht in een specifieke groep binnen de melkvee- of de vleesveestapel.
• Duidelijke toelichting op de uitslag per mineraal.

Welke informatie geeft bloedonderzoek Pakket Spoorelementen?

Het bloedonderzoek Pakket Spoorelementen (heparineplasma) geeft inzicht in het koper-, selenium-, zink- en jodiumgehalte in heparineplasma. Het is een weergave van de actuele voorziening. Het pakket spoorelementen kan uitgevoerd worden om te controleren of het gevoerde rantsoen daadwerkelijk voldoet aan de behoefte van de dieren. Wij adviseren altijd om een steekproef van minimaal 5 dieren uit dezelfde groep te nemen, om een representatieve steekproef te hebben

Wat kan ik met de uitslag?

De uitslag geeft een beeld van de actuele opname van de belangrijkste spoorelementen bij rundvee. De referentiewaarden geven aan welke variatie in de concentratie van een spoorelement verwacht mag worden bij dieren van deze specifieke groepen. U ziet in één oogopslag of de voorziening aansluit bij de behoefte of dat bijsturen in de mineralengift nodig is.

Wanneer zet ik het in?

Het Pakket Spoorelementen sluit aan op het mineralenonderzoek in tankmelk waarmee melkveehouders inzicht krijgen in de selenium-, koper-, molybdeen-, zink- en jodiumvoorziening bij de koppel melkgevende koeien. Voor bedrijven die gebruikmaken van dit tankmelkabonnement is het Pakket Spoorelementen een ideale aanvulling om ook de mineralenopname bij het jongvee en de droogstaande koeien in beeld te krijgen. Of om te controleren hoe het zit bij de koeien aan het einde van de lactatie. Ook is het zeer zinvol om het onderzoek op deze bedrijven in te zetten om gerichter inzicht te krijgen bij een afwijkende uitslag van het tankmelkonderzoek en/of naar aanleiding van klachten. Het advies is om bij klachten niet alleen de actuele mineralenopname, maar ook de seleniumvoorraad (status) van het dier te laten bepalen. Vraag hiervoor naast het Pakket Spoorelementen, het GSH-Px-onderzoek (heparine) aan.

Het Pakket Spoorelementen is ook voor niet-melkleverende rundveebedrijven zeer geschikt om inzicht te krijgen in de actuele mineralenopname. Door middel van een steekproef van vijf dieren binnen één diergroep krijgt u een beeld van de mineralenopname van de koppel en kunt u zien of de voorziening aansluit bij de behoefte van de dieren of dat bijsturen nodig is.

Klachten bij mineralentekorten of -overmaten zijn vaak pas in een (te) laat stadium zichtbaar. Het advies is daarom om de mineralenvoorziening bij de genoemde risicogroepen regelmatig te controleren via een steekproef bloedonderzoek bij vijf dieren.

Voor welke dieren is onderzoek naar de mineralenvoorziening interessant?

Het bloedonderzoek Pakket Spoorelementen kan worden ingezet voor verschillende diergroepen. Er worden nogal eens tekorten aan mineralen gevonden bij kalveren, pinken of zoogkoeien die tijdens het weideseizoen geen of onvoldoende krachtvoer of mineralen hebben gekregen. Een tekort aan mineralen brengt, net als een overmaat, gezondheidsrisico’s met zich mee. Klachten als gevolg van een onvoldoende mineralenvoorziening per diergroep:

• Kalveren in de leeftijd van 3 tot 4 maanden (rond spenen). Klachten die voor kunnen komen zijn tegenvallende groei/ontwikkeling, verminderde weerstand, slechte eetlust en verschillende huidafwijkingen of -problemen.
• Pinken in de leeftijd van 12 tot 15 maanden (inseminatieleeftijd). Klachten die voor kunnen komen zijn verminderde weerstand, tegenvallende groei/ontwikkeling en vruchtbaarheidsproblemen, zoals slecht tochtig of drachtig worden en veel terugkomers.
• Hoogdrachtige vaarzen en droogstaande koeien. Klachten die voor kunnen komen zijn: verminderde weerstand van het ongeboren kalf en betreffende dier, meer zwak- of doodgeboorten, of mastitis vlak na afkalven.
• In het algemeen hebben zoogkoeien met volledige weidegang, runderen die grazen in natuurgebieden en melkkoeien die geen krachtvoer of extra mineralen gevoerd krijgen een verhoogde kans op een mineralentekort. Wanneer hoogdrachtige dieren onvoldoende mineralen hebben opgenomen via het rantsoen kan dit indirect ook tot gevolg hebben dat een mineralentekort wordt vastgesteld bij pasgeboren kalveren.

Klachten bij mineralentekorten of -overmaten zijn vaak pas in een (te) laat stadium zichtbaar. Het advies is daarom om bij de genoemde risicogroepen regelmatig de mineralenvoorziening te controleren via een steekproefbloedonderzoek bij vijf dieren. Dit kan voor vleesveehouders gecombineerd worden met bijvoorbeeld de steekproeven voor de certificeringsprogramma’s voor BVD, IBR, leptospirose en salmonella (wel in een aparte bloedbuis).

Klachten bij een tekort/overmaat aan spoorelementen bij rundvee

Element	Tekort	Overmaat
Koper	Jongvee: te weinig ontwikkeling, geringe groei, slecht tochtig/drachtig worden, slechte conditie, botafwijkingen bij groeiende dieren, afwijkend haarkleed. Melkvee/zoogkoe: slecht opstartende vaarzen, bij ernstig tekort: lagere productie, afwijkend haarkleed, diarree, verminderde vruchtbaarheid en verminderde weerstand.	Verminderde weerstand, verminderde leverfunctie (geelzucht), verzwakking en hemolytische anemie.
Selenium	Jongvee: spierbeschadigingen, verminderde weerstand, verminderde vruchtbaarheid, doodgeboren kalveren bij vaarzen. Melkvee/zoogkoe: verminderde vruchtbaarheid, aan de nageboorte blijven staan, acute baarmoederontsteking, verminderde weerstand, meer mastitis, verminderde schildklierfunctie.	Verminderde weerstand, dof en ruig haar, verminderde vruchtbaarheid, sloomheid en vermagering.
Jodium	Jongvee: verminderde groei, verminderde vruchtbaarheid. Pasgeboren kalveren met een ernstig jodiumtekort hebben een vergrote schildklier. Melkvee/zoogkoe: Bij een aanhoudend tekort; zwakke kalveren en doodgeboorte, pasgeboren kalveren hebben een vergrote schildklier, slomere dieren, verminderde vruchtbaarheid en melkproductie.	Neusuitvloeiing, tranende ogen, overmatige speekselproductie, verminderde groei en melkproductie, verminderde eetlust en verwerpen.
Zink	Slechte eetlust, verminderde groei, verminderde weerstand, verdikte huid (kop, poten).	Bij een zeer royale zinkvoorziening zijn de verschijnselen: diarree, veel plassen, verlies van eetlust, meer verwerpen en meer doodgeboorte.